Bart Omlo

Op donderdag 29 oktober was het weer tijd voor de bespreking van de programmabegroting voor 2021-2024 in de eerste termijn. De begroting is uiteindelijk in de vergadering van 12 november vastgesteld zonder moties en amendementen (die door de oppositie waren ingetrokken na wat politiek theater – zie onderaan).

Lees hier mijn complete bijdrage in de eerste termijn:

“Ede is een gemeente die vooruit wil. Soms een beetje voorzichtig, soms met grote sprongen, maar de ambitie is er. En de kansen zijn er ook: Mensen willen hier graag wonen, bedrijven willen zich graag vestigen en we hebben een prachtige mix van stad, dorp, natuur en landbouw.

Het is goed om te zien dat er hard wordt gewerkt aan vooruitgang die bijvoorbeeld tot uiting komt in onze begroting onder de kop Veluwse Poort, een complete herontwikkeling van het oostelijk deel van Ede. Woningbouw, het Food & Innovation district met circa 200.000m2 commercieel en maatschappelijk vastgoed, een Experience, ruimte voor startups en scale-ups, aangevuld met hoogwaardige culturele voorzieningen zoals het Akoesticum en het verhaal van Helene Kröller-Müller in de Frisokazerne. Gekoppeld aan een nieuwe ontsluiting van Ede via de Parklaan en een nieuw station, biedt Ede dit een prachtig perspectief voor de toekomst!

Maar als VVD hebben we ook zorgen.

Wonen

Op het gebied van woningbouw hebben we nog steeds een grote uitdaging. Het goede nieuws is dat wij als gemeente zeer in trek zijn (Edenaren willen graag blijven, mensen uit de Randstad willen graag komen), maar het zorgt er ook voor dat we een structureel te kort hebben aan woningen in alle segmenten, zowel in de stad als in de dorpen. We maken gelukkig echt wel meters in Ede en bouwen heel veel, maar zullen nu alweer moeten nadenken over de toekomstige ontwikkellocaties. We kunnen het niet vaak genoeg zeggen: bouwen, bouwen, bouwen! We zijn dan ook blij om te zien dat de gemeente de plannen voor woningbouw in Kernhem-Noord is gaan versnellen.

Ede-Centrum

Iedereen die door de Edese binnenstad loopt, ziet dat de leegstand nog steeds heel groot is. Er is een wat dalende trend van 2017 tot 2019, maar we vragen ons af of dat zich ook in 2020 en 2021 kan doorzetten. Dit komt deels door het koopgedrag van mensen, deels door het vertrek van een paar belangrijke publiekstrekkers, maar natuurlijk ook door de huidige coronacrisis. Op dat laatste kom ik zo dadelijk nog even terug.

We hebben in de afgelopen jaren al veel tijd en geld in ons centrum gestoken, maar het lijkt tot nu toe maar mondjesmaat te helpen. En dan heb ik het niet over de verbeterde uitstraling met ons opgeknapte Kuiperplein, de gevels in de binnenstad, het vergroenen/verbeteren van de Grotestraat en/of het behalen van een finale plaats als “Beste Binnenstad”. En ook niet over de investeringen die we nog gaan doen in het Maanderplein, de centrumafsluiting en in ons Stadspark. Het gaat uiteindelijk om het structureel verlagen van de leegstand zoals ook beschreven in de retailvisie, zodat Ede aantrekkelijk is (en blijft) voor onze inwoners.

Hoe kijkt het college momenteel aan tegen onze centrumontwikkelingen? Maken we de gewenste stappen en zijn we flexibel genoeg als het aankomt op bestemmingsplanwijzigingen benodigd voor bijvoorbeeld transformatie van winkels naar (stads)woningen?

Bedrijventerreinen en economie

Ten aanzien van onze bedrijventerreinen hebben we nog een specifieke vraag over het vrijkomen van enkele reserveringsovereenkomsten. Het lijkt een financieel voordeel op te leveren als we ze opnieuw in de markt kunnen zetten en wel ontwikkeld krijgen, maar we vragen ons wel af waarom deze overeenkomsten niet tot uitgiften hebben geleid? Krijgen ondernemers vanwege onze hoge grondprijzen de nieuwbouw misschien niet gefinancierd?

Graag een toelichting van het college.

En voorzitter, nog een constatering. Op onze hele begroting van ruim 400M besteden we binnen het programma Economie, Arbeidsmarkt en Mobiliteit maar 3,3M aan Economische Ontwikkeling met een dalende trend in de jaren daarna. 

Vindt het college dat voldoende met het oog op het blijven bouwen aan ook een sterke economische basis in Ede? Graag een reactie.

Veiligheid

Dan onze veiligheid. Laat ik maar eens beginnen met de verkeersveiligheid. In de afgelopen periode was het weer een paar keer raak in onze gemeente. Ongevallen met auto’s, fietsers en voetgangers, soms zelfs met dodelijke afloop. Eén van onze subdoelen is een Verkeersveiliger weginfrastructuur en weggebruik. Onze streefwaarde is dat 64% tevreden is over onze verkeersveiligheid. Op zich al een redelijk lage ambitie, maar de realiteit is dat de werkelijke tevredenheid zelfs nog ietsje lager is. Wij zien dat er allerlei acties worden gedaan op het gebied van preventie en het aanpakken van knelpunten, maar wij vragen ons af of dat wel voldoende is.

Hoe kijkt het college daar tegenaan? 

In het programma Veiligheid zelf valt op dat we op bijna alle onderdelen in 2019 slechter scoren dan in voorgaande jaren. En dan valt met name de (ervaren) overlast en hoeveelheid vernielingen/misdrijven tegen de openbare orde op.

Hoe komt dit? Moeten we een stevigere aanpak hanteren? En hoe draaien we de negatieve trend weer om?

Energietransitie

Ten aanzien van de energietransitie maken we goede stappen met de verduurzaming van woningen door particulieren en we leggen met z’n allen veel meer zonnepanelen op daken dan we van tevoren hadden ingeschat, maar zonnepanelen op grond blijkt een stuk lastiger. Dit heeft enerzijds te maken met de maatschappelijke acceptatie van zonnepanelen op landbouwgrond, maar ook met de beperkte haalbaarheid van de business case voor bedrijven om het op restgronden te leggen. Ik zal geen voorschot nemen op de discussie over de 22 hectare op landbouwgrond die volgende week in de raad wordt besproken, maar het is wel duidelijk dat we een tandje bij moeten schakelen met z’n allen om enigszins in de buurt te komen van onze coalitieafspraken en opgaven uit de Regionale Energie Strategie. En zoals we al eerder hebben aangegeven zouden wij ook liever kiezen voor andere initiatieven om de duurzaamheidsambitie te halen, maar een kleine Kern- of Thoriumcentrale hebben we nu eenmaal nog niet…

Corona

En dan maken we ons tot slot natuurlijk (net als iedereen) grote zorgen over de situatie met betrekking tot het coronavirus. We zitten in de tweede golf, de besmettingen stijgen enorm (ook in onze gemeente), meer en meer mensen belanden in het ziekenhuis en er blijven nog steeds mensen overlijden aan het virus. Ook onze zorg staat weer steeds verder onder druk en moet weer alle zeilen bijzetten om de benodigde kwaliteit te kunnen leveren voor hulpbehoevenden. Hiervoor kunnen we alleen maar groot respect opbrengen. Hopelijk komt er snel weer wat licht aan het eind van de tunnel, maar voorlopig kunnen we alleen maar hopen dat iedereen zich houdt aan de afgesproken maatregelen.

Die maatregelen, zeker weer de huidige gedeeltelijke lockdown, hebben een grote impact op onze inwoners en ondernemers. Kinderen kunnen soms niet naar school, mensen kunnen het huis niet uit (en sommige vereenzamen zelfs), inwoners verliezen hun baan en ondernemers hebben het zwaar of gaan zelfs failliet. Als gemeente moeten we natuurlijk oproepen om elkaar daar waar mogelijk te ondersteunen, maar het is ook belangrijk dat we blijven kijken op welke wijze we als overheid ruimte kunnen bieden om de negatieve effecten zo veel mogelijk te beperken. Gelukkig hebben we hiervoor in de begroting al geld gereserveerd en krijgen we ook (deels) compensatie van het Rijk en de provincie. Ondanks dat we niet weten wat er nog op ons af gaat komen, biedt dit vertrouwen dat we als gemeente kunnen blijven helpen waar nodig.

Wel vroegen wij ons nog af of we voldoende op de bal zitten om ook steun van de provincie te krijgen. Tot nu toe hebben we 300k ontvangen, maar er is ondertussen al zo’n 20M gereserveerd door de provincie. Dat is ongeveer 10 EUR per inwoner en zou betekenen dat we naar verhouding ongeveer 1,2M ondersteuning zouden moeten kunnen ontvangen.

Kan het college aangeven welke acties wij op dit moment aan het doen zijn om extra geld te ontvangen? 

(Zeker gelet op het feit dat we hebben gezien dat we bij de bestrijding van de Eikenprocessierups en de Japanse Duizendknoop tot twee keer toe subsidie zijn misgelopen van de provincie. Dat pleit er dus nu voor om scherp op de bal te blijven zitten.)

Duurzaam financieel beleid

Binnen onze begroting kunnen we gelukkig ook ruimte maken om bijvoorbeeld de effecten van de coronacrisis enigszins te verzachten. Dat heeft onder andere te maken met het feit dat we op tijd zijn begonnen met de ombuigingen in het sociaal domein, maar ook doordat we in de afgelopen jaren (en ook met deze begroting) kritisch zijn blijven kijken naar onderdelen waar we op konden besparen, door ze bijvoorbeeld efficiënter in te richten of te laten vervallen. Een compliment aan het college en de ambtelijke organisatie.

Deze manier van het voeren van duurzaam financieel beleid heeft er niet alleen voor gezorgd dat we ruimte hebben voor het verzachten van de negatieve effecten van corona, maar ook dat we konden en kunnen blijven investeren in onze toekomst. Daarbij komt ook nog het feit dat we in de afgelopen jaren in staat zijn gebleken om dit te doen zonder de lasten van de inwoners te verhogen of te besparen op fundamentele basisvoorzieningen zoals bijvoorbeeld de ondersteuning van minima of het beheer van onze openbare ruimte. Dit is in veel gemeenten om ons heen wel anders.

Het betekent niet dat we nu achterover kunnen gaan leunen. Ede doet het financieel goed en dat willen we zo houden, maar we moeten ons goed blijven realiseren dat er nog onzekere tijden aan zitten te komen. Het blijven bouwen aan een solide basis om eventuele toekomstige klappen te kunnen opvangen en te kunnen blijven investeren in een mooie toekomst voor onze gemeente is cruciaal.

Reserve cofinanciering

In dat kader zijn we ook enorm blij dat we ruimte hebben gevonden om een pot te creëren waarmee we in staat zijn om nog meer te investeren in Ede. Veel (grote) projecten vragen immers om geld vanuit andere (overheids)organisaties, kijk bijvoorbeeld maar eens naar het World Food Experience Center en het nieuwe station. Door zelf ruimte te hebben (zoals we dat in het verleden hadden met het Impulsfonds), kunnen we een ‘boost’ geven aan deze ontwikkelingen en uiteindelijk Ede nog meer klaar maken voor de toekomst. Wel vinden wij het als VVD belangrijk dat deze reserve cofinanciering wordt aangewend voor projecten die op lange termijn bijdragen aan een duurzame toekomst voor onze gemeente. 

Kan het college dat toezeggen?

Conclusie

Voorzitter, deze begroting voldoet wat ons betreft dan ook volledig aan onze wensen. We voeren duurzaam financieel beleid, houden de lasten voor inwoners en ondernemers zo laag mogelijk en houden ruimte om te groeien.

Wij zullen daarom ook waarschijnlijk geen moties en/of amendementen indienen op deze begroting en danken het college en de ambtelijke organisatie voor haar inspanningen en vlotte beantwoording van onze technische vragen.”

Omroep Ede/XON heeft over beide behandelingen een item gemaakt op Ede Nieuws met een bijdrage van de VVD. Bekijk ze hier:

(Eerste termijn – 29 oktober)

(Tweede termijn – 12 november)